Özet: Yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptali için encümen tarafından karar alınması gerektiği.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Mersin İli, Erdemli İlçesi, Adnan Menderes Mahallesi, 219 ada, 43 parsel sayılı taşınmaz üzerinde toplam 992 m² ebadında ruhsatsız yapı yapıldığının 26/08/2014 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, anılan tespit üzerine dava konusu 28/04/2014 tarihli işlemle yapının yıkımına ve davacıya 992 m² üzerinden hesaplanan 80.203,00-TL para cezasının verilmesine karar verilmiştir.
Davacı vekili ve Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından davaya konu taşınmazla ilgili olarak 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesine göre düzenlenmiş olan 30/10/2018 tarih, 4A75UBLJ belge numaralı ”Yapı Kayıt Belgesi”nin Mahkeme dosyasına sunulduğu, dava konusu taşınmazla ilgili olarak imar barışından yararlanıldığı görülmektedir.
Bununla birlikte, dava dosyasında uyuşmazlık konusu yıkım ve para cezasına yönelik işlemlerin iptal edildiğine dair encümen kararı bulunmamaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinin ilk cümlesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun’un 42. maddesi; “(…) Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (…)” şeklinde düzenlenmiştir.
18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır.” hükmü, 3. fıkrasında da “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. ” hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptali için encümen tarafından karar alınması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmaktadır.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu yapı hakkında yapı kayıt belgesinin düzenlendiği anlaşılmakla birlikte, beyan edilen bilgiler ile uyuşmazlık konusu yapının mevcut durumunun tespitine yönelik işlemlerin devam ettiği, bununla birlikte davacıya verilen 80.203,00-TL para cezasının 40.203,00-TL’lik kısmının 24/06/2016 tarihinde ödendiği ve encümen tarafından yıkım ve para cezasına yönelik işlemlerin iptallerine ilişkin bir kararın henüz alınmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, İdare Mahkemesince işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne, 2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu Mersin 2. İdare Mahkemesinin 15/01/2019 tarih ve E:2018/129, K:2019/31 sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/07/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.