Özet: Uyuşmazlık konusu yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmiş ise de, işlemi tesis eden Bolu İl Encümeni tarafından dava konusu işlemin iptaline ilişkin bir kararın dosyaya sunulmamış olduğu dikkate alındığında, İdare Mahkemesince işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir.
TÜRK MİLLETİ ADINA, Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Uyuşmazlığa konu yapılara Bolu İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce 28/12/2007 günlü, 108 sayılı onarım ve tadilat ruhsatı verilmiş, ancak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılan teftiş sonucunda düzenlenen 25/03/2011 günlü, 3184 sayılı inceleme raporu ile yapıya ait inşaat ruhsatı olmadığının tespiti üzerine, onarım ve tadilat ruhsatı iptal edilerek 17/06/2011 günlü yapı tatil tutanağıyla yapılar mühürlenmiş ve yapıların ruhsatsız olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca, 09/08/2011 günlü, 309 sayılı Bolu İl Encümeni kararı ile davacıya 56.918,00 TL idari para cezası verilmiştir. Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 1. fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanacağı, 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz TL’dan az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiş, 2. fıkranın (a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak olan ceza miktarları sayılmış ve bu miktarlar esas alınarak idari para cezası verileceği, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298.maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanacağı hükmüne yer verilmiş, aynı fıkranın (c) bendinde ise; (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapını niteliğine göre para cezasında uygulanacak artırım nedenleri (13) alt bent olarak sayılmış, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezası miktarına belirtilen alt bentlerdeki uygulanacak artırım nedenlerine göre ayrı ayrı hesap edilecek cezaların ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlenmiştir. 18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7143 sayılı Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmü yer almıştır.
Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır.” hükmü, 3. fıkrasında da “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. ” düzenlemesi yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptali için encümen tarafından karar alınması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; Bolu İli, Merkez İlçesi, Tatlar Köyü, G27-a-25-b pafta,444 parsel sayılı taşınmazdaki kümeslerin için Bolu İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce 28/12/2007 günlü, 108 sayılı onarım ve tadilat ruhsatı verildiği, ancak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılan teftiş sonucunda düzenlenen 25/03/2011 günlü, 3184 sayılı inceleme raporu ile söz konusu onarım ve tadilat ruhsatının öncesinde alınmış herhangi bir inşaat ruhsatı bulunmadığından geçerli olmadığının belirlendiği, anılan inceleme raporu uyarınca davalı idare tarafından yapıya ilişkin onarım ve tadilat ruhsatının iptal edildiği ve yapılan denetimde uyuşmazlığa konu taşınmazdaki yapıların ruhsatsız olduğunun 17/06/2011 günlü yapı tatil tutanağıyla tespit edilerek yapıların mühürlendiği, bu tespitlerden sonra, dava konusu işlem ile davacıya 56.918,00 TL para cezası verildiği,İdare Mahkemesince, uyuşmazlığa konu yapılara 16/10/2018 tarihli ve 9ZZZTY4N belge numaralı Yapı Kayıt Belgesi verildiği ve 3194 sayılı Kanuna eklenen geçici 16. maddenin 4. fıkrası gereği ödenmemiş idari para cezalarının iptal edileceğinden bahisle, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda; uyuşmazlık konusu yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmiş ise de, işlemi tesis eden Bolu İl Encümeni tarafından dava konusu işlemin iptaline ilişkin bir kararın dosyaya sunulmamış olduğu dikkate alındığında, İdare Mahkemesince işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne, 2. Konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu Bolu İdare Mahkemesinin 24/10/2018 tarih ve E:2017/410, K:2018/1139 sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 29/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.