Devlet İhale Yasası, Borçlar Kanununa göre özel bir kanun olduğu için davacı ancak 57. madde hükmü uyarınca geçici teminatı irat kaydetmekle zararını karşılamak ve bu miktarla yetinmek durumundadır.
DAVA: Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
K: Davacı idare, Jandarma Genel Komutanlığı’nın ihtiyacı olan 10.000 metre haki bez alımı işinin ihaleye çıkarıldığını ihalenin davalı üzerinde kaldığnı, davalının süresinde sözleşme yapmadığı gibi, şartname hükümlerine uygun mal tesliminde de bulunmadığını, o nedenle ihalesi bozulup yeniden yapılan 2. ihale sonucunda bir başkasından aynı malın fazla bedel ödenmek suretiyle satın alındığını öne sürerek iki ihale arasındaki fark ve 2. ilan bedelinden alınan 45.220.000 TL. zararının olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, sözleme yapma süresi içinde ihale konusu malları teslim teklifinin davacı tarafça kabul edildiğini, malları da teslim ettiğini, geçici depoya alınan malların 6.6.1991 tarihinde haksız olarak iade edildiğini henüz sözleşme yapılmadığı için geçici teminatının da gelir yapıldığını, bu durumda davacının iki ihale farkından doğduğunu öne sürdüğü zararı kendisinden istemeyeceğini 2886 sayılı yasanın davacıya bu hakkı da vermediğini beyanla davanın reddine karar verilmesini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
İddia, savunma dosyasındaki delil ve belgelerden, 70 cm eninde 10.000 metrelik haki bez ihalesinin 8.4.1991 tarihinde davalı üzerinde kaldığını, bu ihalenin onaylandığı, davalının 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek sözleşme yapması gerektiğinin davacı idare tarafından davalıya 10.5.1991 tarihinde tebliğ edildiği davalının aynı gün davacı idareye başvurarak erken teslim teklifinde bulunduğu, idarenin 21.5.1991 tarihli yazısı ile şartname hükümlerine uygun erken teslimi kabul ettiği, ancak avalının 25.5.1991 tarihi itibariyle sona eren sözleşme yapma süresi içinde şartanamede belirtilen malları numunesine uygun olarak teslim etmediği, yine aynı süre içinde geçici teminatı kesin teminata dönüştürerek sozleşmede yapmadıgı açıkca anlasılmaktadır. 2886 sayılı Devlet İhale Yasası’nın 61 maddesindekı duzenleme, aynı yasanın 57. maddesinde öngörülen süre içinde müşterinin ihale konusu malı teslim etmesi ve idarenin de bunu uygun görmesi halinde sözleşme yapma ve kesin teminat verme zorunluluğunu kaldırmaktadır. Bu düzenlemeye göre, sözleşme yapma ve geçici teminatı kesin teminata dönüştürüp idareye verme yükümlülüğü ancak sözleşme yapma süresi içinde müşterinin malı idareye şartname hükümlerine uygun teslim etmesine idarenin de bunu uygun görmesi koşulu ile ortadan kalkar. Oysa iki somut olayda davacı idare, davalı müşterinin erken teslim etme teklifini uygun bulmasına karşın müşteri davalı şartnamede belirtilen malları bu süre içinde teslim etmemiştir. O nedenle davalının aynı yasanın 57. maddesinin kendisine tahmil ettiği yükümlülüklerden kurtulmuş olduğu kabul edilemez. Anılan bu maddede ise öngörülen sözleşme yapma ve geçici teminatı kesin teminata dönüştürüp idareye verme yükümlülüğünün müşteri tarafından yerine getirilmemesi halinde; idareye ihaleyi bozup müşterinin ihaleye girerken verdigi geçici teminatını gelir kaydetme hakkı verilmiş gerek bu madde, gerekse 61. maddeye aykırı davranış hali icin ayrıca bır baska yaptırım öngorulmemiştir. Öte yandan, genel hükümlere göre hesabın tasfiye edileceğini açıklamak suretiyle BK: na yollama yapan 62. madde de; sadece sözleşme yapıldıktan sonra müşterinin taahhüdünü ifadeki temerrüt hali düzenlendiği için somut bu olaya uygulanması düşünülemez. Taraflar arasında düzenlenen ihale tutanağı şartname ve eki belgelerde bu madde kapsamında sözleşme olarak kabul edilemez.
Devlet İhale Yasası, BK: na göre özel bir kanun olduğu için davacı ancak 57. madde hükmü uyarınca geçici teminatı irat kaydetmekle zararını karşılamak ve bu miktarla yetinmek durumundadır. Davalının geçici teminatı da irat kaydedilmiştir. Hal böyle olunca, davacının somut bu olayın özelliği itibariyle davalıdan ayrıca iki ihale arasındaki farkı ve ilan bedelini talebe hakkı bulunmadığı için davanın reddine karar verilmelidir.
Mahkemenin aksine düşüncelerle yazılı şekilde davanın kabulüne karar vermesi usule ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle temyiz edilen mahkeme kararının, temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 10.10.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.