Özeti: Taşınmazın okul alanı kullanımından çıkarılarak farklı bir kullanıma ayrılmasına dair tadilatı, zorunluluk bulunmaması halinde, Milli Eğitim Bakanlığı’nın uygun görüşünün alınması, tesisin hizmet götürdüğü bölgede eşdeğer alan ayrılması ve yönetmelik eki hissede belirtilen standartlarda uygulanması koşulları ile yapılabileceğinden, uyuşmazlığın bu çerçevede incelenmesi gerektiği hakkında.
Karar veren Danıştay 6. Dairesince gereği görüşüldü: Dava, İstanbul ,Tuzla, Kafkala Mevkiinde bulunan, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın okul alanından çıkartılarak konut alanına ayrılması istemiyle davacılar tarafından yapılan 29.11.2001 günlü, başvurunun cevap verilmeyerek reddine ilişkin davalı rdare işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesi sonucunda, uyuşmazlık konusu yerdeki davacılara ait… ve komşu … parsel sayılı taşınmazların 2.1.1985 onanlı 1/5.000 ölçekli nazım imar planında ve 31.3.1986 onanlı 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında okul alanı olarak belirlendiği ve bu yerdeki … parsel sayılı komşu taşınmaz üzerine 12.8.1998 günlü işlemle çekme mesafesinin 5 metreye indirilmesi suretiyle okul inşa edildiği, davacıların 4710 m2 yüzölçümlü … sayılı parseline ise o dönemde okul inşa edilmediği gibi halen de bu amaçla kullanılmadığı, ihtiyacın tek parselde karşılandığı, Yönetmelik ile belirlenen okul için gerekli asgari alan standardının özel eğitim tesisi alanları için geçerli olduğu, uyuşmazlık konusu yerdeki okulun ise Devlet okulu olduğu ve asgari alan standartlarını sağlamasının aranmayacağı, bu nedenle davacıların parselinin okul alanı olarak korunmasına gerek bulunmadığı, dava konusu işlemin şehircilik ve planlama ilkelerine kamu yararına aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yerdeki davacılara ait … ve komşu … parsel sayılı taşınmazların 2.1.1985 onanlı 1/5.000 ölçekli nazım imar planında ve 31.3.1986 onanlı 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında okul alanı olarak belirlendiği ve bu yerdeki … parsel sayılı komşu taşınmaz üzerine 12.8.1998 günlü işlemle çekme mesafesinin 5 metreye indirilmesi suretiyle okul inşa edildiği, davacıların 4710 m2 yüzölçümlü … sayılı parselinin ise o dönemde okul alanı olarak kullanılmadığı, halen de bu amaçla kullanılmasına yönelik herhangi bir işlem tesis edilmediği, taşınmazın imar planında değişiklik yapılarak okul alanı dışına çıkartılması yolundaki 29.11.2001 günlü davacılar isteminin cevap verilmeyerek reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Plan yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 27. maddesinde, imar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişikliklerinin zorunluluk olmadıkça yapılamayacağı, zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için, imar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik alt yapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı ve kuruluşların görüşünün alınacağı, imar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesinin ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabileceği; aynı Yönetmeliğin 16. maddesinde, hazırlanan her ölçekteki imar planlarının yapım ve değişikliklerinde planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile gelecekteki gereksinimlerinin gözönünde tutulacağı, sosyal ve teknik donatı alanlarında Ek-1 deki tabloda belirtilen asgari standartlara uyulacağı kurala bağlanmış; Yönetmeliğe eklenen Ek-1 tabloda ise ilköğretim okulu alanları için 8000 m2-15.000 m2 alan büyüklüğü öngörülmüş, özel eğitim tesisi alanları için de bu standartlara uyulacağı belirtilmiştir.
Anılan kurallar uyarınca, uyuşmazlık konusu yerde bulunan okul alanının bir bölümünün farklı bir kullanıma tahsis edilmesine ilişkin plan tadilatı, zorunluluk bulunması halinde, yatırımı gerçekleştirecek Milli Eğitim Bakanlığı’nın uygun görüşünün alınması, tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer bir alanın ayrılması ve Yönetmelik eki listede belirtilen asgari alan standartlarına da uyulması koşullan ile yapılabileceğinden, dava konusu işlemin mevzuata uygunluğunun bu çerçevede incelenmesi suretiyle şehircilik ve planlama ilkeleri ile kamu yararına uygunluğunun değerlendirilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, İdare Mahkemesi kararına esas alınan bilirkişi raporunda Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin eki listede belirlenen ilköğretim alanları için gerekli alan büyüklüğünün Devlet okullarında aranmayacağı, bu nedenle uyuşmazlık konusu parselin okul alanı dışına çıkartılabileceği yolundaki yorumda mevzuata uyarlık bulunmadığı gibi, bölgenin nüfus artışı da dikkate alındığında okul alanına olan ihtiyacına yönelik açıklamalarda da çelişkiler bulunduğu anlaşılmıştır.
Belirtilen bu durum karşısında, yukarıda anılan konuların araştırılması, bu araştırma sunucunda gerekli görülmesi durumunda yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması suretiyle davanın karara bağlanması gerektiği sonucuna varılmış, idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.