Kısmen kamulaştırmada binanın arta kalan kısmının yararlanmaya elverişli olması halinde eski nitelikleri dairesinde kullanılacak duruma getirilmesi için gerekli olan giderler ve bedeller kamulaştırma bedeline eklenir.
Dava dilekçesinde, kamulaştırma bedelinin artırılması ile faiz ve masrafların davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği düşünüldü: K: Davacı dava dilekçesinde, binanın kamulaştırılan 35 m².’si dışında kalan bölümünün bir işe yaramayacağını savunarak bedel artırımı davasının 105 m² inşaat üzerinden kabulünü istemiş, mahkemece bilirkişi raporlarına dayanılarak bu yolda karar verilmiştir.
Kamulaştırma Kanununun 12. maddesinin 3. fıkrası hükmüne göre, bir kısmı kamulaştırılan taşınmazdan artan kısmın yararlanmaya elverişli bir durumda olmaması halinde mal sahibinin en geç kamulaştırma kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde artan kısmın da kamulaştırılması için idareye başvurması gerekli olup, bu husus bedel artırımı davası dışında kalmaktadır. Öte yandan, aynı maddenin 2. fıkrası hükmüne göre bir bölümü kamulaştırılarak kesilen binanın arta kalan bölümü yararlanmaya elverişli olduğu takdirde eski nitelikleri dairesinde kullanılabilecek duruma getirilebilmesi için gereken gider ve bedel belirlenerek kamulaştırma bedeline ilave edilir. Hükme esas alınan bilirkişi raporlarında her ne kadar imar mevzuatına göre binanın konut olarak kullanımının mümkün olmadığı belirtilmişse de bunun nedenleri ve konut dışında başka bir amaçla faydalanılıp faydalanılamayacağı açıklanmamış ancak yukarıda sözü edilen maddenin 3. fıkrasının öngördüğü işlemler gerçekleşmemiş olduğu halde binanın tamamı için değer takdir edilmiştir.
Mahkemece, bilirkişilerden ek rapor alınarak 105 m².’lik binanın kamulaştırılan 35 m².’den artan bölümünün yararlanmaya elverişli bir hale getirilip getirilemeyeceği saptanarak, yararlanmaya elverişli hale getirilebileceği belirlendiği takdirde davacının bu binanın ancak eski nitelikleri dairesinde kullanılabilecek duruma getirilebilmesi için gerekli gider ve bedeli ek olarak isteyebileceği kabul edilmelidir.
Aksi halde, yani kamulaştırmadan artan kısmın yararlanmaya elverişli duruma getirilemeyeceği sonucuna varılır ise 12. maddenin 3. fıkrası hükmü dikkate alınarak kamulaştırılan 35 m².’si dışında kalan bölümün kamulaştırılması için davacının kamulaştıran idare nezdinde herhangi bir istemi bulunup bulunmadığı ve buna göre dava dilekçesinin bu bölüm içinde bedel artırma davası içeriğinde olup olmadığı belirlenerek, bu konuda idareye başvurulmadığı saptandığı takdirde binanın kamulaştırılan bölümü dışında kalana ilişkin istemin reddine; aksi halde yani, İdareden süresinde böyle bir istemde bulunulmuş ve dava dilekçesinin buna ilişkin artırımı da içerdiği sonucuna varılır ise ancak bu durumda 12. maddenin 3. fıkrası hükmü uyarınca şimdiki gibi karar verilmelidir.
SONUÇ: Eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 12.3.1992 gününde oybirliğiyle karar verildi.