Ortak alanda kişi başına düşen sağlık tesislerine ilişkin asgari büyüklüğün planlama alanındaki nüfus ve sağlık tesisleri alanı ihtiyacı ulaşım ve altyapı gibi unsurlar, taşınmazın bu kullanım uygunluğunun bölgenin bütünü ve üst ölçekli plan kararları ele alınarak incelenmesi gerekir.
İstemin Özeti: İzmir 2.İdare Mahkemesinin 21.5.1998 günlü, E-.1997/247, K: 1998/455 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Tetkik Hakimi Şule Tataroğlu’nun Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Savcı Turan Karakaya’nın Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay 6. Dairesisince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, …. … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmaza yönelik imar planı değişikliğinin kabulüne ilişkin 28.2.1997 günlü, 26 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; uyuşmazlık konusu plan değişikliğinin, herkesin ortak kullanacağı bir kamu alanında kayda değer daraltma yaratılarak kişi başına düşen sağlık tesisi alanı miktarının düşürülmesi ve projesi sağlık tesisi için uygun olmayan ruhsatsız yapıyı yasal sınırlar içerisine çekmek için alan kaydırmasına neden olunması, ada ölçeğinde yapılması gereken bir kamu hizmet alanı uygulamasının parsel düzeyine indirilmesi, plan değişikliği ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı’nın uygun görüşünün bulunmaması nedenleriyle planlama ilkelerine, şehircilik esaslarına kamu yararına uygun olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
İmar planları ülke, bölge ve kent verilerine göre konut, çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin gelişmesi de göz önünde tutularak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve zamanda yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilir.
Bu ölçütlere göre hazırlanıp değiştirilebilen imar planlarının yargısal denetimi yapılırken sadece plan kapsamına alınan belirli bir yerin bir binanın bir parkın vs plan içindeki durumu incelenerek sonuca varılamayacağı, planın bütünlüğü içinde planlanan yörenin çevre, ulaşın, trafik gibi ilişkilerinin kapsamlı bir biçimde ele alınarak kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekeceği açıktır.
Uyuşmazlık konusu olayda, TAKS:0.50, KAKS:1.00 yapılanma koşullarında “Sağlık Tesisleri” olarak ayrılan taşınmaza ilişkin plan değişikliğine karşı belediye meclisi üyeleri olan davacılar tarafından açılan davada, … Vakfı tarafından dava konusu plan değişikliği ile yine sağlık tesisleri alanı olarak belirlenen taşınmaza 5 katlı yapı yapmak için başvurulduğu, yapılacak yapının 2+1 katına aşevi, sağlık ocağı girişi ve sağlık ocağı yapılarak belediyeye devredileceği, 2. katın lojman, 3. katın yurt, 4. katın ise mescit olacağının belirtildiği, dava dilekçesinde taşınmaza vakıf tarafından ruhsatsız inşaata başlanıldığı, planda sağlık tesisleri alanı olarak belirlenen bir taşınmaza başka amaçla bina inşa edilemeyeceği, binanın imar durumuna göre her yönden 5 metre çekilerek yapılması gerekirken yan bahçenin 1 metre bırakıldığı ve plandaki kat adedine uyulmadığı gibi iddialarla planın iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır.
Mahkeme kararına dayanak alınan bilirkişi raporunda, yapılan değişiklikle sağlık tesisleri alanının 2340 m2 den 1700 m2’ye düşürüldüğü, bu azalma ile sağlık tesisleri alanının 5 metre kuzeye kaydırılmasının meşru bir gerekçesinin bulunmadığı, yaklaşma mesafeleri ihlal edilerek yapılan ruhsatsız yapıyı meşrulaştırma amacı güdüldüğü, ancak alanda kişi başına düşen sağlık tesisleri alanı miktarının düşürüldüğü, ada ölçeğinde yapılması gereken kamu hizmet alanı uygulamasının parsel bazına indirildiği ve yatırımcı kuruluş görüşü alınmadığı gerekçeleriyle planın şehircilik esasları, planlama ilkeleri ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sağlık tesisleri alanında bu amaç dışında yurt vb. gibi kullanımlara yer veren yapı yapılamayacağı açıktır. İdarece ruhsatsız yapı için 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca işlem tesis edilmiştir. Ancak dava konusu imar planıyla ilgili olarak taşınmaz üzerinde yer alan yapıya ilişkin iddialar ve bilirkişi raporunun yapıyı baz alarak yaptığı irdelemeler imar planlarının yargısal denetiminde dikkate alınması gereken kriterlere uymamaktadır.
Bilirkişi raporunda ortak alanda kişi başına düşen sağlık tesisleri alanı miktarının düşürüldüğü belirtilmekte ise de, bu konudaki asgari büyüklük planlama alanındaki nüfus ve sağlık tesisleri alanı ihtiyacı dikkate alınarak irdelenmediği gibi ulaşım ve altyapı gibi unsurlar, taşınmazın bu kullanıma uygunluğu bölgenin bütünü ve üst ölçekli plan kararları ele alınarak inceleme yapılmaksızın sonuca ulaşan bilirkişi raporu planın iptaline gerekçe oluşturabilecek yeterlilikte görülmemiştir.
Bu durumda yukarıda belirtilen hususların incelenmesi suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden eksik inceleme sonucu düzenlenen rapor doğrultusunda verilen kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle İzmir 2. İdare Mahkemesinin 21.5.1998 günlü, E: 1997/247, K: 1998/455 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.